ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΟΦΙΣΤΙΚΗ

Μετάφραση: Ευάγγελος Καρακάσης 

Η Δεύτερη Σοφιστική είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως, συχνά όμως με ριζικά διιστάμενες σημασίες. Αυτό το σύντομο βιβλίο αρχίζει διερευνώντας το τι εννοούν οι σύγχρονοι μελετητές με τον όρο αυτό, πριν στραφεί στην ενασχόλησή του με το φαινόμενο που επονόμασε έτσι ένας αρχαίος ρήτορας, ο Φλάβιος Φιλόστρατος.

Για τον Φιλόστρατο, ο όρος Δεύτερη Σοφιστική δήλωνε μία πλειάδα λαμπρών ερμηνευτών, οι οποίοι ειδικεύονταν στην «εκπαιδευτική» ρητορεία. Οι σοφιστές αυτοί ανεμείγνυαν το θέατρο εντυπωσιασμού με μία περίπλοκη επιστημοσύνη, υποδυόμενοι και μιμούμενοι μορφές του ιστορικού παρελθόντος, καθώς επίσης και πλασματικούς χαρακτήρες, που βρίσκονταν σε εξαιρετικά περίπλοκες ηθικές καταστάσεις (...). Αυτό που ευελπιστεί να καταδείξει, όμως, το βιβλίο αυτό είναι η απόλυτα κεντρική θέση της επιδεικτικής ρητορείας στο πλαίσιο του πνευματικού πολιτισμού της ελληνικής ελίτ κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Η ρητορεία δεν ήταν απλά και μόνο το ευγενές πάρεργο του πλούσιου: ήταν ένα από τα πρωταρχικά μέσα που είχε στη διάθεσή του ο ελληνικός πνευματικός πολιτισμός, καθώς βρισκόταν υπό τον ζυγό της ρωμαϊκής κυριαρχίας, για να διερευνήσει ζητήματα ταυτότητας, κοινωνίας, οικογένειας και ισχύος.