H ΣXOΛIKH ΨYXOΛOΓIA

Σχολική ψυχολογία ή ψυχολογία μέσα στο σχολείο;

Θέτοντας το ερώτημα είναι σαν να θέτουμε επίσης την επιστημολογική προβληματική της σχολικής ψυχολογίας. Η έννοια της σχολικής ψυχολογίας μας παραπέμπει σε μια ψυχολογική πρακτική που συνδέεται στενά και άμεσα με το παιδαγωγικό πεδίο. Σύμφωνα με αυτό το πρότυπο οι τομείς και οι τρόποι παρέμβασης του σχολικού ψυχολόγου είναι άλλοι οριοθετημένοι και άλλοι προσδιορισμένοι από τις επιστημολογικές βάσεις της παιδαγωγικής. [….]

Σε μια πρώτη φάση η ευθύνη της σχολικής αποτυχίας αποδόθηκε αποκλειστικά στον μαθητή, και οι αδυναμίες του εξομοιώθηκαν με καταστάσεις ελαττωματικές. Είτε επρόκειτο για αργοπορία, για “τεμπελιά”, για “αφηρημάδα” είτε για νοητική ανεπάρκεια, ο μαθητής μόνο θεωρήθηκε υπεύθυνος για τις δυσκολίες του να συμμορφωθεί με τους κανόνες που ορίζει το σχολείο. Σε μια δεύτερη φάση το φταίξιμο μετατέθηκε από τον μαθητή στο σχολείο, που αντιμετωπίστηκε μόνον από τη διδακτική του πλευρά, ενώ η δυναμική της παιδαγωγικής σχέσης και πάλι δεν θεωρήθηκε (και όταν θεωρήθηκε αμέσως απορρίφθηκε) καθοριστικό στοιχείο για την ποιότητα της προσαρμογής του μαθητή στο σχολείο.

Κατόπιν, με την αναγνώριση της σημασίας των κοινωνικο-οικονομικών και κοινωνικο-πολιτισμικών παραγόντων στη σχολική επιτυχία, εμφανίστηκε η έννοια της πολιτιστικής υστέρησης.

Παράλληλα, χάρη στα φώτα της ψυχανάλυσης, συντελείται μια αλλαγή στο σχολικό σκηνικό: ο μαθητής παραμερίζεται μπροστά στο παιδί, και τροποποιείται έτσι η όλη αντίληψη της ψυχολογικής εξέτασης. Στο εξής ο ψυχολόγος προσπαθεί να συλλάβει την ατομική δυναμική του παιδιού αλλά και τη δυναμική των οικογενειακών του σχέσεων. [….] . Κοντολογής η κατάσταση του κανονικού μαθητή και του προβληματικού μαθητή και η ποιότητα της ψυχοπαιδαγωγικής βοήθειας προϋποθέτουν στο εξής την ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι ψυχολογικές, παιδαγωγικές και κοινωνιολογικές συνιστώσες της σχολικής προσαρμογής. (Από την εισαγωγή της έκδοσης)